Edmund Janowski pochodził z kresów, urodził się w 1889 w Kalnej Dereźni w powiecie latyczowskim. Studiował w Dorpacie, dyplom prawnika uzyskał na Uniwersytecie Warszawskim. W 1912 roku wraz z bratem odziedziczył po Maleszewskich majątek Bartodzieje, na którym pozostał starszy o 6 lat Bolesław. Edmund Janowski służył w I Korpusie Polskim gen. Dowbora Muśnickiego, był uczestnikiem wojny polsko-bolszewickiej. W 1919 został sekretarzem ambasady polskiej w Konstantynopolu. W latach 30. XX w. Edmund Janowski należał do ludzi zamożnych. Prowadził kancelarię adwokacką i liczne interesy, był m.in. właścicielem monopolu solnego w Grójcu. W czasie wojny działał w AK, po aresztowaniu, trafił do obozu koncentracyjnego w Dachau, gdzie zginął w marcu 1945 roku.
Prezentowane zdjęcia były własnością Edmunda Janowskiego i znajdują się w rodzinnym archiwum Danuty Pretzel. Zostały wykonane na przestrzeni kilkunastu lat. Najstarsze sięgają drugiej dekady XX w. a ostatnie pochodzą z początkowego okresu niemieckiej okupacji. Fotografie to wyjątkowe źródło wiedzy o bartodziejskim dworze, jego architekturze i wyposażeniu, a także o ludziach, dla których był domem i służył gościną. Na kilku zdjęciach rozpoznać można członków rodziny Janowskich, m.in. Edmunda, Bolesława, jego żonę Marię oraz ich córkę Krystynę, młodzieńczą miłość Witolda Gombrowicza.
Za udostępnienie rodzinnych zdjęć serdecznie dziękuję pani Danucie Pretzel i jej synowi Januszowi Pretzelowi, których miałem zaszczyt gościć w Bartodziejach.
Wojciech Ćwierz
