Kronika szkoły w Bartodziejach wraz z pokaźną galerią archiwalnych zdjęć jest od dawna dostępna w naszym portalu. Dziś uzupełnia ją wyjątkowe zdjęcie z 1938 roku z uczniami klasy I i II. Wraz z wychowankami na fotografii uwieczniony został Henryk Okrój, nauczyciel cieszący się w wyjątkowym autorytetem w wiejskiej społeczności. Usunięty z bartodziejskiej szkoły pod koniec 1939 roku działał w podziemiu, w 1944 roku zginął z rąk hitlerowców.
Klasa I i II – rok 1938
Fotografia pochodzi z rodzinnego archiwum p. Józefa Kiepieli (ur. 1930 r.), a identyfikacji większości osób na zdjęciu dokonała p. Teofila Mąkosa (z domu Frączek).
Osoby wskazane na zdjęciu:
Zdjęcie z roku 1935 – w górnym rzędzie druga z lewej Marianna Sułek (Piwońska)
Szkoła w Bartodziejach w latach 1918-1939
Początki szkoły w Bartodziejach sięgają czasów, gdy właścicielem dworu był Bolesław Maleszewski. Pierwszy budynek szkolny pełnił najpierw rolę ochronki dla dzieci służby dworskiej. Zbudowany został pomiędzy czworakami znajdującymi się za parkiem i ogrodami, po wschodniej stronie dworu. Był to parterowy budynek, wzniesiony z czerwonej cegły, na planie prostokąta. Składał się z dwóch części, pierwszą – od południa, stanowiła obszerna sala lekcyjna, w której znajdowały się cztery okna, dwa piece i podwójne drzwi wraz z gankami, z których jeden wychodził w kierunku dworu, a drugi w kierunku wsi, w stronę zabudowań należących do Józefa Mąkosy. W drugiej, północnej części budynku szkolnego znajdowały się dwa pokoje mieszkalne i kuchnia przeznaczone dla nauczycieli. Pomieszczenia te najczęściej stały puste, gdyż nauczyciele woleli wynajmować pokoje u gospodarzy na wsi niż mieszkać w szkole. Opisany budynek szkolny pełnił swoją funkcję w okresie międzywojennym, a także w okresie okupacji niemieckiej. Po raz pierwszy szkoła w Bartodziejach została włączona do sieci szkolnictwa powszechnego gminy Jedlińsk w roku szkolnym 1918/1919. Przez pierwsze cztery lata była placówką jednoklasową, w roku szklonym 1924/1925 dwuklasową, a w ciągu kolejnych 5 lat ponownie jednoklasową, za wyjątkiem roku szkolnego 1926/1927, gdy miała przerwę w działalności, związaną z próbą komasacji szkół na terenie gminy. Dzieci z Bartodziej i Gorynia przeniesiono do zbiorczej szkoły w Woli Goryńskiej, która dzięki zwiększeniu liczby uczniów i skupieniu grona pedagogicznego, z typowej jednoklasówki została przekształcona w szkołę trzyklasową i utrzymała się na tym poziomie, mimo że dzieci z Bartodziej uczęszczały do niej tylko przez rok.
Franciszka Nierodzik – nauczycielka w szkole Bartodziejach w latach 20. XX w.
W okresie międzywojennym w niewielkich wiejskich, jednoklasowych szkołach powszechnych zatrudniony był zwykle jeden nauczyciel, który prowadził zajęcia ze wszystkich przedmiotów: Do 1939 w Bartodziejach pracowali kolejno: Franciszka Nierodzik, Piotr Chachulski (do 1936 r.) i Henryk Okrój zastrzelony przez Niemców w 1944 r. w Iłży. Obecny budynek, w którym mieści się Publiczna Szkoła Podstawowa w Bartodziejach należał przed wojną do właściciela majątku Bartodzieje, Bolesława Janowskiego i był jednym z obiektów gospodarczych w folwarku. Pod koniec II wojny światowej został przekształcony przez Niemców na szpital wojskowy. W 1945 roku mieszkańcy wsi z inicjatywy ludowego działacza, Józefa Jankowskiego zorganizowali w nim szkołę, adaptując cztery pomieszczenia na sale lekcyjne. Po powrocie z wysiedlenia Bolesław Janowski doszedł do porozumienia z mieszkańcami wsi zorganizowanymi w komitecie szkolnym i odstąpił za cenę około 5 tys. zł. budynek wraz z placem przeznaczonym na boisko szkolne i budynki gospodarcze.
