Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju i Promocji Wsi Bartodzieje wydało publikację poświęconą miejscom pamięci narodowej w gminie Jastrzębia. Broszura zawiera opis zabytkowych budowli, pomników, mogił i pamiątkowych krzyży. Dodatkowo w opracowaniu zamieszczone zostały biogramy kilku wybitnych postaci oraz wspomnienia mieszkańców gminy sięgające czasów przedwojennych.
„Miejsca Pamięci Narodowej w Gminie Jastrzębia” >>>
Ze wstępu…
Celem wydania niniejszej publikacji jest prezentacja miejsc pamięci narodowej gminy Jastrzębia, a więc miejsc upamiętniających postacie lub wydarzenia znaczące dla Narodu i Państwa Polskiego. Tradycyjnie przyjmuje się, że taki charakter mają pomniki, krzyże przydrożne, kapliczki, kopce, a w szczególności tablice pamiątkowe. Mimo, że na przestrzeni dziejów na terenach wchodzących obecnie w skład gminy Jastrzębia nie rozgrywały się wielkie bitwy i inne wydarzenia, które zapisały się w sposób szczególny na kartach historii, to wiele miejscowości było świadkami tragicznych zdarzeń z czasów zaborów i wojen. Mieszkańcy Jastrzębi i okolicznych wsi brali udział w powstaniu styczniowym 1863 r. walcząc i zaopatrując powstańcze oddziały. Podczas I wojny światowej w październiku 1914 r. rozegrała się tu potyczka, a okolice przemierzały armie obcych wojsk. Podczas wojny i okupacji w latach 1939 – 1945 wiele miejscowości zostało wysiedlonych, a wojska hitlerowskie urządziły tu poligon i jenieckie obozy pracy.
W opracowaniu znalazły się biogramy czterech postaci, są nimi: Andrzej Deskur, Kazimierz Mróz, Bolesław Machnio i Władysław Popis. To ludzie z różnych epok, którzy swoją postawą i codzienną pracą w Jastrzębi, Goryniu czy Bartodziejach wcielali w życie ideały patriotyzmu i umiłowania Małej Ojczyzny. Dodatkowym elementem publikacji są wspomnienia mieszkańców gminy, sięgające do czasów przedwojennych i okresu wojny zebrane przez uczniów Publicznego Gimnazjum im. Biskupa Jana Chrapka w Jastrzębi i Publicznej Szkoły Podstawowej w Bartodziejach.
Mam nadzieję, że niniejsza praca pomoże choć w niewielkim stopniu w poznaniu dziejów naszej gminy i ludzi którzy tworzyli jej historię.
Za współpracę, udostępnienie materiałów oraz dokumentacji ikonograficznej składam serdeczne podziękowania:
Pani Marioli Tyczyńskiej – Dyrektor Publicznego Gimnazjum im. Biskupa Jana Chrapka w Jastrzębi
Pani Marzenie Zawadzkiej Hernik – Prezes Stowarzyszenia Wspierania Rozwoju Gminy Jastrzębia „Gościniec”
Pani Dorocie August – Dyrektor Publicznej Szkoły Podstawowej w Bartodziejach
Pani Dorocie Swend – Dyrektor Publicznej Szkoły Podstawowej im. Jana Skrzyszewskiego w Lesiowie
Pani Dorocie Żurek – Dyrektor Publicznej Szkoły Podstawowej im. Kazimierza Mroza w Jastrzębi
Pani Beacie Pałczyńskiej – Dyrektor Publicznej Szkoły Podstawowej w Woli Goryńskiej
Pani Małgorzacie Bednarskiej – Dyrektor Publicznej Szkoły Podstawowej w Mąkosach Starych
ks. Grzegorzowi Murawskiemu – proboszczowi parafii pw. Wniebowzięcia NMP w Goryniu
oraz Panu Grzegorzowi Bieńkowi
Wojciech Ćwierz
