Drugie posiedzenie rady obecnej kadencji odbyło się 22 grudnia 2010 r. Przed rozpoczęciem sesji radni spotkali się w komisjach celem zaopiniowania projektu budżetu na rok 2011, który otrzymali kilkanaście dni wcześniej. Ponadto podczas sesji podjęta została uchwała o zmianach w budżecie na 2010 r. w związku z otrzymaniem dotacji na zakup wyposażenia dla przedszkola w Jastrzębi. Wiele istotnych spraw zostało poruszonych podczas punktu „zapytania i wolne wnioski”. Większość wystąpień radnych dotyczyła niezadawalającego stanu odśnieżania na terenie dróg gminnych. Wg wyjaśnień udzielonych przez wójta zdecydowana większość dróg gminnych jest udrożniana na bieżąco, a każdy przypadek nieodśnieżania należy niezwłocznie zgłaszać do urzędu gminy. Największe problemy dotyczą dróg powiatowych, które stanowią główną sieć dróg publicznych na terenie gminy, a ich utrzymanie jest zadaniem Powiatowego Zarządu Dróg w Radomiu.
Po zakończeniu sesji odbyło się uroczyste spotkanie opłatkowe.
Budżet Gminy Jastrzębia na 2011 r. będzie zdominowany przez 2 inwestycje: budowę kanalizacji i termomodernizację szkół i innych budynków komunalnych. Na wstępie zwracam uwagę, że wykonanie projektu termomodernizacyjnego uzależnione jest od uzyskania funduszy unijnych z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego. Wnioski złożone przez gminy są już po ocenie formalnej, ale ocena merytoryczna zakończona publikacją listy samorządów, którym zostaną przyznane pieniądze, może potrwać pół roku lub więcej. Zakładamy optymistycznie, że gmina Jastrzębia będzie w gronie „nagrodzonych”, bo konkurencja jest ogromna.
Realizacja pierwszej, z wymienionych wyżej inwestycji, a więc budowa sieci kanalizacyjnej w Jastrzębi z odprowadzeniem ścieków do oczyszczalni w Lesiowie jest już pewna. Jej planowany koszt wyniesie prawie 5 mln zł, kwota ta może oczywiście po przetargu ulec zmniejszeniu, w każdym razie na jej wykonanie gmina posiada zabezpieczoną dotację unijną w wysokości 75% kosztów netto. Środki pochodzą z unijnego Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich, będącego w dyspozycji samorządu województwa mazowieckiego.
Inna sprawa to ocena celowości obydwu inwestycji i tu raczej nie ma wątpliwości, że zarówno kanalizacja jak i termomodernizacje są bardzo potrzebne. Zwłaszcza budowa kanalizacji, w gminie która przylega do oczyszczalni w… Lesiowie powinna być już na bardziej zaawansowanym etapie. W tym kontekście można mieć jedynie wątpliwości, czy budowa indywidualnych (przydomowych) oczyszczalni ścieków, na które gmina w 2010 r. zaciągnęła pożyczkę w WFOŚiGW nie powinna być ograniczona do części gminy, do której kanalizacja ma realną szansę dotrzeć dopiero za kilkanaście lat.
W 2011 r. nie w budżecie nie zaplanowano inwestycji w zakresie budowy dróg gminnych. Przewidziane są jedynie wydatki na opracowanie dokumentacji dla planowanych na kolejne lata inwestycji drogowych w Woli Owadowskiej oraz odcinka Owadów – Kolonia Lesiów. Brak zapisu w budżecie inwestycji drogowych nie wyklucza jednak wykonania takich inwestycji w 2011 r. gdyż wykonanie asfaltowej nawierzchni na drodze gruntowej lub wcześniej utwardzonej tłuczniem może być potraktowane jako remont nie ujmowany w budżecie jako „inwestycja”. Tak czy inaczej podstawowym warunkiem wykonania „inwestycji” lub „remontu” jest zapewnienie środków na ich wykonanie. W obecnej chwili takich środków w budżecie brak. Jak jednak wykazuje praktyka działania samorządów, w roku budżetowym pojawiają się często dodatkowe środki finansowe, które są wprowadzane do budżetu z przeznaczeniem na inwestycje drogowe.
Ocena zamierzeń inwestycyjnych gminy na 2011 musi być dokonywana przy uwzględnieniu lat ubiegłych, a zwłaszcza roku 2010, który obfitował w inwestycje wymagające zaciągania kredytów lub pożyczek na zapewnienie wkładu własnego lub najczęściej na sfinansowanie całości inwestycji, przed uzyskaniem zwrotu. Mechanizm unijnych dotacji opiera się bowiem na zasadzie refundacji poniesionych kosztów. Gmina zawiera najpierw umowę z dysponentem unijnych funduszy, np. Mazowiecką Jednostką Wdrażania Programów Unijnych i mając gwarancję zwrotu kosztów, które dopiero poniesie, rozpoczyna realizację inwestycji. Następnie, po jej zakończeniu, składa wniosek o płatność i czeka na dotację, która, jak zwykle bywa, opóźnia się i rzadko kiedy dociera do budżetu gminy w roku budżetowym. W roku 2010 udało się pozyskać środki na wyjątkową dużą inwestycję, jaką była droga w Bartodziejach. Zadanie to zostało w połowie sfinansowane ze środków krajowych, pochodzących Narodowego Programu Przebudowy Dróg Lokalnych (schetynówki) i co ważne dotacja wpłynęła na konto gminy w roku realizacji inwestycji. Jednak koszt budowy drogi był tak wysoki, że na wkład własny gmina i tak musiała zaciągnąć 500 tys. zł. kredytu. W przypadku inwestycji gminy Jastrzębia zrealizowanych w roku 2010 z udziałem unijnych środków, tj. zadań współfinansowanych z Regionalnego Programu Operacyjnego oraz Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich przyznane dotacje nie zasiliły jeszcze budżetu.
Reasumując ocenę inwestycji budżetowych naszej gminy na 2011 r. można powiedzieć, że są one realnym odzwierciedleniem możliwości jakimi dysponuje gmina. Wykonanie zaplanowanych inwestycji oraz ewentualne wprowadzenie do budżetu innych, uzależnione jest od terminu rozstrzygnięć unijnych dotacji, a zwłaszcza terminowości przekazania gminie już przyznanych pieniędzy.
Bardziej krytyczni i wymagający obserwatorzy budżetu zauważą brak działań gminy na rzecz upowszechniania bezpłatnego dostępu mieszkańców do Internetu, a możliwości ku temu dają unijne dotacje choćby z programu Innowacyjna Gospodarka. W budżecie nie ma też inwestycji gminy związanych z pozyskiwaniem energii z alternatywnych źródeł, które również współfinansuje Unia Europejska. Należy jednak zauważyć, że gmina jest dość aktywna w sięganiu po pozabudżetowe środki finansowe, a przy dużej ilości kosztownych inwestycji problemem staje się opisany wcześniej mechanizm finansowania inwestycji, wymagający uprzedniego wydatkowania własnych pieniędzy. Z tego względu zakres dotacji pozyskiwanych przez gminę należy ocenić raczej pozytywnie, biorąc pod uwagę również spore dotacje z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, który finansuje różnego rodzaju projekty szkoleniowe.
Wojciech Ćwierz
